Դահրազի սբ․ Աստվածածին եկեղեցին

Պատմական ակնարկ

Ըստ մուտքի բարավորի արձանագրության՝ եկեղեցին կառուցվել է 1862 թվականին։ Արձանագրությունը հետևյալն է․ «1862 ամի| Շնորհօք և ողորմու|թե(ամ)բն Ա(ստու)ծ(ո)յ կառուցաւ ս(ուր)բ| եկեղեցիս յանուն ս(ուր)բ Ա(ստուա)ծածնին։| Արդեամբ արդար վասդակոց Հորից| բարիբաշտօն անձանց Յօհանէս Ադամեա|նց և Սարգիս Ադամեանց։ Դահրազեցուց և Երկուց հարազադ եղբարց Պաղտասարս և Սիմէօ|նի Գաբրիելեան Սեղոմոնեանց, որոց յիշա|տակն օր(հ)նութ(եամ)բ եղիցի ամէն» (նկ․ 2)։

Գյուղի և եկեղեցու վերաբերյալ տեղեկություններ են հասել Մակար Բարխուդարյանցի «Արցախ»  աշխատությունից, որտեղ այլ մանրամասների թվում նշվում է․ «Դահրազ գիւղ. հիմնուած է Միրիշալլուից (Սառնաղբյուր) բաւական վերև, դիրքն արևելահայեաց, բնակիչք բնիկ, հողն բէկական, բեղմնաւոր, տեղական բերքերն նոյն (այգի չունին), պատուական օդն, կլիման և ջուրն, երկար կեանք 95-100, եկեղեցին Սուրբ Աստուածածին, որ շինուած է հանգուցեալ Դաւիթ Ադամեանի և Բաղդասար Սողոմոնեանի ծախքով, կամարակապ և գեղեցիկ, քահանայ մի։ Ծուխ 65. ար. 249. իգ. 214» (Բարխուտարեանց 1895, 129)։

Եկեղեցու պատերին ագուցված են ավելի վաղ շրջանի խաչքարեր, որոնք  հուշում են, որ այստեղ՝ նախքան ներկայիս եկեղեցին, եղել է ավելի հին սրբատեղի։ Խաչքարերից մեկն ունի արձանագրություն․ «Խաչս| Բաղտաս|ար(ին)» (նկ․ 3)։