Թանգարանում դրամների ցուցադրությանը համադրվել էր Արցախի տարբեր տարածքներից հայտնաբերված հնագիտական նյութերով՝ մասնավորապես խեցանոթներով։
Թանգարանում ցուցադրվում էին նաև տպագրական գործիքներ․ հուշադրամների թողարկման կաղապարները, թղթադրամներ տպագրելու գործիքները այցելուներին պատկերացում են տվել, թե ինչպես են պատրաստվում դրամանիշերը, մետաղադրամներն ու թղթադրամները։
Գործունեությունը պատերազմից առաջ
Շուշիի հայկական դրամի թանգարանը Արցախում բացված վերջին թանգարանն էր։ Չնայած համեմատաբար նոր բացված լինելուն, այն գրավիչ էր ինչպես Արցախի քաղաքացիների, այնպես և այստեղ այցելած զբոսաշրջիկների համար։
Վիճակը պատերազմից հետո
Համաձայն թանգարանի տնօրեն Վրույր Հովհաննիսյանի «Հետք» լրատվականին տված հարցազրույցի, թանգարանում եղած արժեքավոր ցուցանմուշների մեծ մասը պատերազմի թեժ օրերին տարհանվել է։ Այնտեղ մնացել են մեծամասամբ կրկնօրինակները (Շուշիի դրամի թանգարանը ներկայացնում էր պատմական Հայաստանի դրամաշրջանառության հարուստ պատմությունը)։ Այնուամենայնիվ, պատերազմից հետո համացանցում հայտնված որոշ տեսանյութերում երևում է, ինչպես են ադրբեջանցի զինվորները շրջում թանգարանի ցուցասրահում, որտեղ բոլոր ցուցափեղկերի ապակիները կոտրված են, իսկ սրահը դատարկ է։ Հայտնի չէ, թե այժմ ինչ վիճակում են գտնվում թանգարանում մնացած նմուշները։
Թանգարանը և միջազգային իրավական կարգավորումները
Ինչպես ցանկացած մշակութային արժեքի, այնպես էլ թանգարանի և հավաքածուի պաշտպանության միջազգային իրավա-օրենսդրական հիմքը կազմում են Զինված ընդհարման դեպքում մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին Հաագայի 1954 թվականի կոնվենցիան և իր երկու արձանագրությունները (1954 և 1999 թվականներ)։ Համաձայն «Զինված հակամարտությունների ժամանակ մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին» 1954 թվականի Հաագայի կոնվենցիայի 4-րդ հոդվածի՝ արգելված է մշակութային ժառանգության հանդեպ վանդալիզմի, գողության, կողոպուտի, յուրացման, թշնամանքի և հաշվեհարդարի ցանկացած գործողություն։ Ըստ Հաագայի 1954 թվականի առաջին արձանագրության՝ արգելված է գրավյալ տարածքներում ոչնչացնել մշակութային կամ հոգևոր արժեքները։ Հաագայի 1999 թվականի երկրորդ արձանագրությունը վերահաստատում է այս պահանջը և այդպիսի արարքը՝ ըստ 15-րդ հոդվածի, որակում որպես միջազգային հանցագործություն։ Մշակութային արժեքների ոչնչացման գործողություններն արգելվում են նաև Ժնևի 1949 թվականի օգոստոսի 12-ի պատերազմից տուժածների պաշտպանության, պատերազմի օրենքների և սովորույթների վերաբերյալ միջազգային չորս կոնվենցիաների և արձանագրութունների, ինչպես նաև ՄԱԿ-ի համապատասխան բանաձևերի և Մարդու իրավունքների պաշտպանության պայմանագրերի։
Գրականություն
Շուշիի դրամի թանգարանը ներկայացնում էր պատմական Հայաստանի դրամաշրջանառության հարուստ պատմությունը - https://hetq.am/hy/article/164544 (հրապարակվել է՝ 24.02.2024)
