Այգեստանի Սբ․ Վանես եկեղեցին

Ճարտարապետական - հորինվածքային քննություն

Միանավ թաղակապ սրահ է (արտաքին չափերը՝ 11x6,5x3,5 մետր), կառուցված տեղական կոպտատաշ և կիսամշակ քարերով։ Սրբատաշ են կամարները և սրահի ու բեմի անկյունաքարերը: Թաղածածկը հենված է հարավային և հյուսիսային պատերի երկու զույգ որմնակամարների վրա։ Տանիքը երկլանջ է։ Եկեղեցին կառուցված է մեղմաթեք լանջին, ինչի պատճառով արևմտյան կողմը մասամբ խրված է հողաշերտի մեջ։ Միակ մուտքը բացված է հարավային ճակատի արևմտյան անկյունից։ Եկեղեցու մուտքը գրեթե ամբողջությամբ, բացառությամբ բարավորի կամարակապ վերնամասի, գտնվում է արտաքին հարթությունից ցածր մակարդակում (նկ․ 3)։ Եկեղեցու ներսը ևս ուղղանկյուն սրահ է, արևելյան կողմում կիսաշրջանաձև խորանով (նկ․ 4)։ Խորանի կողապատերին կան երկու փոքրիկ խորշեր։ Ավանդատներ չունի։ Հյուսիսային պատին, արևելյան որմնակամարի ներքին պատին, կամարակապ խորշի մեջ մկրտության ավազանն է: Լուսավորվել է արևելքից, հարավից և արևմուտքից բացված մեկական փոքրիկ լուսամուտներով։ Եկեղեցու տանիքի նախնական ծածկասալերը չեն պահպանվել, իսկ անկախության շրջանում ծածկվել է մետաղական թիթեղով (նկ․ 5)։