Եղեգնուտի «Ծմակա անապատ» վանքը

Պատմական ակնարկ

Ըստ հուշարձանագետ Սամվել Կարապետյանի՝ Եղեգնուտ գյուղի մոտ գտնվող վանքի ավերակները պատկանում են Փիլիփոս կաթողիկոսի կողմից 1647 թվականին հրապարակած կոնդակում հիշատակվող և երկար ժամանակ անորոշ տեղադրություն ունեցող Ծմակա անապատին (Կարապետյան 2019, 248):

Ճարտարապետա-հորինվածքային նկարագրություն

Վանքը բաղկացած է գրեթե միայն հյուսիսային կեսով դեռևս կանգուն միանավ, թաղածածկ հորինվածքով մեկ եկեղեցուց և նրան արևմտյան կողմից կցված պարզ հատակագծով գավթից (նկ. 1): Գավթի մուտքը հարավային կողմից է, եկեղեցունը՝ արևմտյան (նկ. 2): Եկեղեցին կիսաբոլորակ խորանի երկու կողմերում ունի ուղղանկյուն հատակագծով մեկական ավանդատուն (նկ. 3) (Կարապետյան 2019, 249-250):

Թե' եկեղեցին և թե' մատուռը կառուցված են անմշակ քարերով, կրաշաղախով (նկ. 4, 5):   Եկեղեցին ներքուստ եղել է սվաղված: