Ղայբալուշեն
Ղայբալուշենը գտնվում է Կարկառի ձախ վտակի (Ղայբալու կամ բուն Կարկառ) ձախ ափի թեքադիր լանջին, Շուշիի հյուսիս-արևմտյան կիրճի ստորոտում: 18-20-րդ դարերում Շուշիի հետ կապվել է Երևանյան դարպասներից դեպի Խաչեն տանող բանուկ ճանապարհով, գետնանցման վրա կառուցված է միաթռիչք կամուրջ (ներկա կառույցի հավանական ժամանակն է` 17-18-րդ դարեր): 1919 թվականին Շուշիի թուրքերի կազմակերպած կոտորածներից հետո, որին զոհ է գնացել գյուղի բնակչության գերակշիռ մասը, գյուղը լքվել է:
![Ghaybalu Acc](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2024/02/Ghaybalu-Acc-1.jpg?v=1708115926)
Ա. Առաջին պատերազմից հետո
Տեղում պահպանվել էին 17-րդ դարում կառուցված և 19-րդ դարում փոփոխությունների ենթարկված սուրբ Աստվածածին եկեղեցին (այն միանավ թաղածածկ սրահ է` երկթեք տանիքով, միակ հարավային մուտքով, արևելյան խորանուվ, կից հյուսիսային ու հարավային ավանդատներով, հյուիսային պատի արևելյան մասում ներկառուցված մկրտության ավազանով), կից գերեզմանոցը, կամուրջը, մի քանի ջրաղացների ավերակներր:
Ղայբալուշենի եկեղեցու շքամուտքի բարավորի արձանագրությունն ու Քրիստոսի արևային պատկերաքանդակը, վերին ջրաղացի արձանագրությունները Շուշիի ադրբեջանցիների կողմից ջնջվել են մինչև 1988 թվականը:
![001-15](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/001-15-scaled.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/002-15.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/003-18.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/004-14.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/005-13.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/006-9.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/007-7.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/008-5.jpg)
Բ. Երկրորդ պատերազմից հետո
Պատերազմի ընթացքում հուշարձանը հրետակոծվել է, արդյունքում եկեղեցու արևմտյան պատի ճաքն ավելի է լայնացել, տեղաշարժվել են հարավ-արևելյան գետնախարսխի քարերը, ճաքեր են առաջացել արևելյան խորանի և ավանդատների տարբեր հատվածներում:
Հուշարձանն այսօր գտնվում է անմիջապես սահմանի վրա և հատուկ վերահսկման կարիք ունի:
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/001-16.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/002-16.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/003-19.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/004-15.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/005-14.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/006-10.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/007-8.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/008-6.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/009-3.jpg)
![](https://monumentwatch.org/wp-content/uploads/2021/05/010-3.jpg)
Ղայբալուշեն
Արցախ