Ամուտեղ

Տեղադրությունը

Ամուտեղը գտնվում է համանուն լեռան վրա (1315 մետր)՝ Արցախի լեռների հարավային հատվածում՝ Հակարի գետի ձախափնյակում, Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանի Ուռեկան գյուղից հյուսիս (ներկայումս՝ Ադրբեջանի Հանրապետության Ղուբաթլիի շրջան) (նկ․ 1, 2)։ 

Պատմական ակնարկ 

Ամուտեղի եկեղեցու մասին առաջին հիշատակությունը կատարել է Մ. Բարխուդարյանը, ով համանուն ամրոցի նկարագրության մեջ, որպես կանգուն շինություն խոսում է նաև այս «մատուռի» մասին (Բարխուդարյանց 1895, 402): Ս. Կարապետյանը իր «Հայ մշակույթի հուշարձանները Խորհրդային Ադրբեջանին բռնակցված շրջաններում» աշխատությունում նկարագրում է այս «փոքրիկ եկեղեցին» և թվագրում 17-րդ դարավերջով կամ 18-րդ դարասկզբով (Կարապետյան 1999, 198) (նկ․ 3):

Վիճակը պատերազմից առաջ, ընթացքում և պատերազմից հետո

Ամուտեղի եկեղեցին վերանորոգվել և վերաօծվել է Սբ․ Վարդանանունով 2019 թվականին (նկ․ 6)։ Պատերազմի ընթացքում կառույցը չի տուժել։

Մատենագրական քննություն

Ամուտեղի մասին առաջին հիշտակությունները ներկայացնող Մ. Բարխուտարեանցը նշում է, որ կառույցի արևելյան կողմում գտնվող վիմափոր ավազանի ջուրը  բուժիչ է եղել մաշկային հիվանդություններ ունեցողների համար (Բարխուտարեանց 1895, 402): Իսկ ավելի ուշ կառույցը հետազոտել է Ս․ Կարապետյանը ։