Կարմիր գյուղի սբ․ Աստվածածին եկեղեցին

Պատմական ակնարկ

Կարմիր գյուղը կամ Տռնավարզ-Դռնավարզը գտնվում է Ասկերանի շրջանում։ Ըստ Մակար Բարխուդարյանի՝ «․․․Դռնավարզ գյուղը հիմնուած է Պողրխանայ սարի հարաւ արևմտահայեաց լանջին վերայ, բնակիչք բնիկ են․․․» (Բարխուտարեանց 1895, 85)։  Դռնավարզը Կարմիր գյուղ է վերանվանվել 1921 թվականին։

Ճարտարապետա-հորինվածքային քննություն

Ըստ մուտքի ճակատակալ քարի վրա պահպանված արձանագրության՝ եկեղեցին կառուցվել է ։ՌՄՂ։ (1841) թվականին։ Միանավ ուղղանկյուն սրահ է՝ կառուցված կոպտատաշ կրաքարով և կրաշաղախով։ Սրբատաշ են կառույցի անկյունաքարերը, մուտքի, կամարների, խորանի, ավանդատների, լուսամուտների և այլ բացվածքների եզրաքարերը։ Արևելյան կողմում կիսաշրջանաձև խորանն է, որի երկու կողմերում գտնվում են ավանդատները (նկ․ 2)։ Ներքուստ թաղակապ է (նկ․ 3), արտաքուստ պատված է երկթեք կղմինդրապատ նոր ծածկով։ Թաղը հենվում է երկու զույգ որմնասյուներից բարձրացող սլաքաձև կամարների վրա:

Լուսավորվում է հարավային կողմից բացվող երկու մեծ, արևմտյան և արևելյան մասերում բացվող մեկական փոքր լուսամուտներով։ Մուտքը հարավից է։ Կից կառուցված է թաղակապ նախասրահ (նկ․ 8), որի կառուցման մասին հենց նախասրահի արևմտյան պատի հարավահայաց մասում պահպանվել է արձանագրություն՝ «Յիշատակ իւր հոգւոյն/ կառոյց զայս գաւիթս/ Իսրաէլ Յոյաննեսեան/ Դռնաւարզ գիւղացի, 1894 ամի» (նկ․ 9)։

Նախասրահի արևելյան պատի հարավահայաց մասում էլ պահպանվել է մեկ այլ արձանագրություն, որը վերաբերում է ավելի վաղ կառուցված զանգակատանը կամ եկեղեցուն նվիրած զանգին․ «Յիշատակեցինք զանկա/գս Շամիր կամ [եւ՞] Շիրին Իսրա/յելեան Լոճունց՝ 1892 ամի./ վախճանվեցան Բաքու՝/ խոլերային ժամանակին» (նկ․ 10)։

Գրականություն

1․ Բարխուտարեան 1895 – Բարխուտարեան Մ․, Արցախ, Բագու։