Պատմական ակնարկ
Ներքին Հոռաթաղը համեմատաբար երիտասարդ բնակավայր է, որը ձևավորվել է 19-րդ դարի սկզբին։ Եկեղեցին կառուցվել է 19-րդ դարի վերջերին և գործել մինչ խորհրդային կարգերի հաստատվելը։
Գյուղի մասին հակիրճ տեղեկություններ է փոխանցել Մակար Բարխուդարյանցն իր «Արցախ» աշխատության մեջ, որտեղ նշում է․ «Հոռաթաղ, որ կից է Կուսապատի այգիներին, թէպէտ կազմում է առանձին գիւղ, սակայն ծխաթիւն անբաժան է» (Բարխուտարեանց 1895, 155)։ Ըստ երևույթին գյուղի եկեղեցու հոգևորականն այստեղ էր գալիս հարևան Կուսապատից։
Ճարտարապետական - հորինվածքային քննություն
Ուղղանկյուն հատակագծով 16․2x7․5 մետր չափերով և 9․6 մետր բարձրությամբ եռանավ թաղակապ սրահ է, կառուցված տեղական դեղնավուն կրաքարով և կրաշաղախով։ Ամբողջապես երեսպատված է կիսամշակ և սրբատաշ քարերով։ Թաղածածկը հենված է 8 պատկից և 4 առանձին սյուների և դրանցից բարձրացող կամարների վրա (նկ․ 2, 3)։ Արտաքուստ ունի դեպի հյուսիս և հարավ նվազող երկթեք տանիք։ Արևելքից խորանն է, որին զուգահեռ երկու ավանդատներն են։ Ունի կիսաշրջանաձև խորան և բարձր բեմ։ Խորանի հյուսիսային և հարավային պատերին կան մեկական պահարան-խորշեր։
