Ջարվանեսի կամուրջը

Տեղադրությունը

Ջարվանեսի կամուրջը գտնվում է Հադրութի շրջանի Տումի գյուղից մոտ 2․5 կմ  հյուսիս-արևմուտք, Իշխանագետի Տումի վտակի վրա (նկ․ 1, 2)։

Նկ․ 1 Կամրջի ընդհանուր տեսքը, 2014 թ․, լուս․ Ս․ Դանիելյանի։

Նկ․ 2 Տեսքը արևմուտքից, 2014 թ․, լուս․ Ս․ Դանիելյանի։

Պատմական ակնարկ

Կամուրջը հայտնի է Ջարվանես կամ Ջրվանես անուններով։ Կառուցման վերաբերյալ պատմական տեղեկությունները բացակայում են։ Ըստ ճարտարապետական և շինարարական առանձնահատկությունների` կամուրջը կառուցվել է 13-րդ դարի կեսերին։ Այն կարևոր ճանապարհային կապող հանգույց է հանդիսացել Քթիշ բերդի, Գտչավանքի և նրանցից հյուսիս ընկած տարածաշրջանների համար։

Ճարտարապետական – հորինվածքային նկարագրություն

Կամուրջը նախատեսվել և կառուցվել է հետիոտնի և սայլակառքերի համար։ Կամարակապ միաթռիչք շինություն է։ Կառուցված է կոպտատաշ և անմշակ քարերով, ամրացված կրաշաղախով։ Կամրջի խելերի հիմքերը նստած են բնական մեծ ժայռերի վրա (նկ․ 3, 4)։

Նկ․ 3 Կամրջի գետին հոսքընդդեմ ճակատը, լուս․ Ս․ Կարապետյանի։

Նկ․ 4 Կամրջի անցուղին, լուս․ Ս․ Կարապետյանի։

Թռիչքի երկարությունը 5,30 մետր է, անցուղու լայնությունը՝ 3,01 մետր, բարձրությունը ջրի մակարդակից՝ 6 մետր (նկ․ 5)։

Նկ․ 5 Կամրջի չափագրությունը և կտրվածքը, 2001 թ․, չափագրությունը՝ Ս․ Կարապետյանի։

Վիճակը պատերազմից առաջ, ընթացքում և պատերազմից հետո

Կամուրջը գտնվում էր լավ վիճակում և օգտագործվում էր։ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում չի տուժել։ Հուշարձանի ներկա կարգավիճակի վերաբերյալ հստակ տեղեկություններ չկան։ Ըստ Google earth արբանյակային ծառայությունների տրամադրած նկարների՝  2021 թվականի դրությամբ կամուրջը կանգուն վիճակում է (նկ․ 6)։

Նկ․ 6 Արբանյակային լուսանկարը՝ Google Earth ծառայության, 23․08․2021։

Գրականություն

1․ Կարապետյան Ս․, Արցախի կամուրջները, Երևան, 2009։

Ջարվանեսի կամուրջը
Ջարվանեսի կամուրջը
Ջարվանեսի կամուրջը
Արցախ